Młodzieńczy bunt podczas ciężkiego okresu dojrzewania jest zupełnie zwyczajnym zjawiskiem, które mimo wszystko może mieć znacznie łatwiejszy przebieg. W jaki sposób wyznaczać granice i jak poradzić sobie ze zmiennymi nastrojami latorośli, pozwalając jednocześnie, aby mogła się wyrazić?
Czym jest bunt nastolatka?
Warto pamiętać, że pojawiające się rozdrażnienie i zmienne humory są skutkiem szalejących hormonów. Dziecko przechodzi przemianę fizyczną i psychiczną, upodabniając się powoli do dorosłej osoby. W tym czasie próbuje odnaleźć siebie i zrozumieć zachodzące w nim zmiany. Zaczyna uważać się za starsze i pragnie otrzymywać więcej zaufania i wolności.
Rodzic powinien zapewnić mu niezbędne warunki i odpowiednio szerokie pole do działań, ale wszystko musi mieć swoje granice. Całkowita wolność w tym wieku może prowadzić do poważnych problemów. W wieku dojrzewania młodzież niezwykle rzadko cechuje się wystarczającą odpowiedzialnością i jest bardzo podatna na wpływ swoich rówieśników.
Bunt przejawia się na liczne sposoby. Może to być zmiana stylu ubioru, oryginalna fryzura, kolczyk, chęć zrobienia tatuażu czy charakterystyczny wystrój pokoju. Tym wszystkim nastolatek pragnie wyrazić swoją indywidualność i zakomunikować swoje potrzeby. Nie można tego zignorować.
Jak powinny wyglądać ustalone granice?
Kiedy rodzic zrozumie już, że niestandardowe zachowanie jego pociechy jest czymś zupełnie normalnym, to całej rodzinie będzie znacznie łatwiej przejść przez ten etap. W dodatku w ten sposób, aby młody buntownik wyrósł na odpowiedzialnego człowieka. Ten proces wymaga ustalenia zdrowych granic, które z początku powinny być zawężone, aby pozostawić sobie możliwość ich poszerzenia.
Należy pamiętać, że raz przyznanych uprawnień nie można już cofnąć, ponieważ zrodzi to wiele wątpliwości w głowie nastolatka i zniechęci go do przestrzegania zasad. Doskonałym przykładem jest tutaj sytuacja, w której rodzice pozwalają 10 letniej córce bawić się z kolegami i przesiadywać z nimi wieczorami, ale kiedy kończy 14 lat to nagle zmieniają zdanie. Z punktu widzenia nastolatki te decyzje nie mają zupełnie żadnego sensu i nie będzie ich przestrzegać. Jednocześnie zacznie podważać pozostałe granice, które wyznaczyli jej rodzice. Wszystkie prawa należy z rozsądkiem dawkować, ale nie można ich zabierać.
Wzajemny szacunek i zaufanie
Sytuacje, w których potomstwo jest w pełni kontrolowane powoduje, że nie nastolatek nie wyrabia w sobie poczucia odpowiedzialności. Dodatkowo to właśnie stąd biorą się liczne spięcia i rozdrażnienie. Młodzież musi żyć własnym życiem i czerpać z niego radość, a wszystkie granice powinny być dobrze przemyślane.
Rodzice nie powinni również natarczywie ingerować w upodobania, a tym bardziej wyśmiewać gustu swoich dzieci. Jeśli nie pasuje im muzyka, której słucha, to pozostaje mieć nadzieję, że z czasem to się zmieni. Nastolatka powinno częściowo traktować się jak osobę dorosłą, chociaż bez obciążania jej nadmiarem zajęć i obowiązków. Dobrze jest wysłuchać młodzieńczej opinii w sprawach rodzinnych, takich jak wyjazd wakacyjny, umeblowanie domu, dekoracje świąteczne czy plany na najbliższy weekend. Pokazanie nastolatkowi, że jego zdanie ma znaczenie pomoże zbudować zdrowe relacje oraz zaufanie, a jego pewność siebie i odpowiedzialność zaczną się rozwijać.
Na koniec kilka prostych wskazówek i porad
1. Dziecko żyje własnym życiem. Nie powinno być sposobem na realizację niespełnionych marzeń dziecka. Niech rozwija własne pasje.
2. Logiczne argumentowanie wszelkich zakazów i nakazów. „Nie, bo nie” czy „nie, bo ja tak mówię” jest najmniej skutecznym z możliwych rozwiązań. Jeśli nastolatek nie pozna i nie zrozumie przyczyn takiej, a nie innej decyzji rodzica, czemu miałby się do niej zastosować?
3. Rozsądna ilość wolności zawsze jest wskazana. Każdy musi nauczyć się na własnych doświadczeniach jak wygląda świat. Nikogo nie da się w pełni ochronić przed jego wadami. Istotne są rozmowy, aby załagodzić pierwszy ból i ustrzec się przed ewentualną traumą.
4. Problemy nastolatka są istotne, nawet jeśli rodzicom wydają się błahymi drobiazgami. Ich skala rośnie wraz z wiekiem. Jeśli dla młodzieży coś jest problematyczne i powoduje stres, nie można tego zlekceważyć.
5. Słuchanie i rozmowa, a wszystko w pełnym spokoju lub z dawką humoru. Krzyczenie, przerywanie i kategoryczne ucinanie rozmowy nasilają bunt i powodują rozdrażnienie u wszystkich domowników.
6. Nie powinno się porównywać do swojego dziecka. Sławne „ja w twoim wieku…” dla nastolatka jest bez znaczenia. Czasy się zmieniają, a każda osoba jest zupełnie inna.
Chyba każdy musi przejść okres buntu podczas okresu dorastania, klucz w tym żeby nie wymknęło się to z pod kontroli.